Rak brodawkowaty i pęcherzykowy tarczycy

 

Rak brodawkowaty i rak pęcherzykowy tarczycy stanowią nowotwory złośliwe o łagodniejszym przebiegu, możliwość pełnego wyleczenia tych nowotworów stanowi ponad 90% leczonych pacjentów. 

Obie te zmiany nowotworowe stanowią ponad 90% wszystkich leczonych pacjentów z powodu raka tarczycy.

RAK BRODAWKOWATY TARCZYCY

Rak brodawkowaty tarczycy (carcinoma papillare glandulae thyroideae) to najczęstszy nowotwór złośliwy tarczycy, stanowiący około 80-85% wszystkich przypadków raka tarczycy. Jest zazwyczaj nowotworem o stosunkowo dobrym rokowaniu, ponieważ rośnie powoli i rzadko daje przerzuty odległe. Występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn, a typowy wiek zachorowania to 30-50 lat.

Przyczyny i czynniki ryzyka:

  • Ekspozycja na promieniowanie jonizujące (np. radioterapia, katastrofa w Czarnobylu),

  • Predyspozycje genetyczne (mutacje w genach BRAF, RET/PTC),

  • Niedobór jodu (rzadziej),

  • Płeć żeńska (około 3 razy częściej niż u mężczyzn).

Objawy:

  • Guzek w tarczycy (często wykrywany przypadkowo),

  • Powiększenie węzłów chłonnych szyi,

  • Chrypka (jeśli nacieka na nerw krtaniowy),

  • Problemy z przełykaniem lub duszność (rzadko, w zaawansowanych przypadkach).

Diagnostyka:

  • USG tarczycy – ocena zmiany, jej wielkości i unaczynienia,

  • Biopsja cienkoigłowa (BAC) – kluczowe badanie diagnostyczne,

  • Scyntygrafia tarczycy – pomocniczo w ocenie czynnościowej,

  • Badanie poziomu TSH – wstępna diagnostyka funkcji tarczycy.

Leczenie:

  1. Operacyjne – najczęściej tyreoidektomia (usunięcie całej tarczycy), czasem z usunięciem węzłów chłonnych.

  2. Jod radioaktywny (I-131) – stosowany w celu zniszczenia pozostałych komórek tarczycy lub przerzutów.

  3. Leczenie hormonalne – podawanie lewotyroksyny (Euthyrox, Letrox) w celu zahamowania wydzielania TSH, które mogłoby pobudzać wzrost ewentualnych resztkowych komórek nowotworowych.

  4. Radioterapia i chemioterapia – stosowane rzadko, głównie w przypadkach opornych lub zaawansowanych.

Rokowanie:

  • Bardzo dobre – 10-letnie przeżycie wynosi około 90-95%, zwłaszcza u młodszych pacjentów z dobrze zróżnicowanym rakiem brodawkowatym.

  • Czynniki pogarszające rokowanie: duże zaawansowanie choroby, naciekanie sąsiednich tkanek, przerzuty odległe (np. do płuc lub kości).

 

RAK PĘCHERZYKOWY TARCZYCY

 

Rak pęcherzykowy tarczycy to jeden z rodzajów raka tarczycy, który wywodzi się z komórek pęcherzykowych tego gruczołu. Stanowi około 10–15% wszystkich przypadków raka tarczycy i jest drugim pod względem częstości występowania po raku brodawkowatym.

Charakterystyka raka pęcherzykowego tarczycy:

  • Zwykle rozwija się wolniej niż inne agresywne nowotwory.

  • Częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn.

  • Może dawać przerzuty, głównie drogą krwionośną, najczęściej do płuc, kości i wątroby.

  • Rzadziej niż rak brodawkowaty daje przerzuty do węzłów chłonnych.

Objawy raka pęcherzykowego tarczycy:

  • Guzek w tarczycy, który może być wyczuwalny jako twarde zgrubienie.

  • Chrypka i trudności w przełykaniu (jeśli guz jest duży).

  • Powiększone węzły chłonne (rzadziej niż w raku brodawkowatym).

  • Ból szyi lub gardła.

  • W bardziej zaawansowanych stadiach objawy wynikające z przerzutów (np. bóle kości).

Diagnostyka:

  • USG tarczycy – pomaga wykryć guzek oraz ocenić jego charakter.

  • Biopsja cienkoigłowa (BAC) – często jest stosowana, ale w przypadku raka pęcherzykowego może być niewystarczająca do postawienia pewnej diagnozy.

  • Scyntygrafia tarczycy – czasem stosowana, gdy guz jest „zimny” (nie wychwytuje jodu).

  • Badania krwi – mogą obejmować poziom TSH, fT4, fT3 oraz kalcytoniny.

  • Badanie histopatologiczne po operacji – jedyna pewna metoda diagnozy raka pęcherzykowego.

Leczenie:

  • Operacja chirurgiczna – zazwyczaj całkowite usunięcie tarczycy (tyreoidektomia).

  • Terapia jodem radioaktywnym (I-131) – stosowana po operacji w celu zniszczenia ewentualnych resztek tkanki nowotworowej lub przerzutów.

  • Leczenie hormonalne (L-tyroksyna) – stosowane po operacji w celu zahamowania wydzielania TSH, które mogłoby stymulować wzrost resztkowych komórek rakowych.

  • Radioterapia i chemioterapia – stosowane rzadko, głównie w przypadkach zaawansowanych.

Rokowanie:

Rak pęcherzykowy tarczycy generalnie ma dobre rokowania, zwłaszcza jeśli jest wcześnie wykryty i nie ma odległych przerzutów. Średnia 10-letnia przeżywalność wynosi około 85–95% w przypadkach dobrze zróżnicowanych guzów bez przerzutów.