Rak rdzeniasty, rak anaplastyczny tarczycy

 

Rak rdzeniasty i rak anaplastyczny tarczycy są rzadziej występującymi nowotworami gruczołu tarczowego o gorszym rokowaniu

 

RAK RDZENIASTY TARCZYCY

 

Rak rdzeniasty tarczycy (MTC, medullary thyroid carcinoma) to rzadki nowotwór złośliwy wywodzący się z komórek C tarczycy, które produkują kalcytoninę. Może występować w postaci sporadycznej lub dziedzicznej (związanej z zespołami MEN 2A i MEN 2B).

Objawy

  • Guz w tarczycy (często twardy, nieruchomy)

  • Powiększenie węzłów chłonnych szyi

  • Biegunki (związane z nadmiarem kalcytoniny)

  • Zaczerwienienie skóry (flushing)

  • Chrypka, trudności w połykaniu (w zaawansowanych przypadkach)

Diagnostyka

  • Badania krwi: podwyższony poziom kalcytoniny i CEA

  • Biopsja cienkoigłowa (BAC)

  • Testy genetyczne (mutacja genu RET w postaci dziedzicznej)

  • USG tarczycy i tomografia komputerowa (TK) szyi

Leczenie

  • Całkowite usunięcie tarczycy (tyroidektomia) + usunięcie węzłów chłonnych

  • Terapie celowane (np. kabozantynib, wandetanib w przypadkach zaawansowanych)

  • Brak skuteczności leczenia jodem radioaktywnym (MTC nie wychwytuje jodu)

 

 

RAK ANAPLASTYCZNY TARCZYCY

 

Jest jednym z najbardziej agresywnych nowotworów złośliwych u człowieka.

Rak anaplastyczny tarczycy (ATC – anaplastic thyroid carcinoma) to jeden z najbardziej agresywnych nowotworów złośliwych tarczycy i jeden z najgorzej rokujących nowotworów u ludzi. Jest rzadkim typem raka tarczycy, stanowiącym mniej niż 2% wszystkich nowotworów tego narządu, ale charakteryzuje się bardzo szybkim wzrostem i wysoką śmiertelnością.

Charakterystyka i objawy

Rak anaplastyczny tarczycy rozwija się najczęściej u osób starszych (zwykle po 60. roku życia) i często wywodzi się z wcześniej istniejących, mniej agresywnych nowotworów tarczycy, takich jak rak brodawkowaty lub pęcherzykowy.

Objawy raka anaplastycznego tarczycy:

  • Szybko rosnący guz w okolicy szyi

  • Trudności w połykaniu (dysfagia)

  • Duszność i chrypka (przez ucisk na tchawicę i nerw krtaniowy wsteczny)

  • Powiększone węzły chłonne

  • Ból w okolicy szyi

  • Czasami pojawiają się objawy ogólne, takie jak utrata masy ciała i osłabienie

Diagnostyka

Rak anaplastyczny tarczycy jest diagnozowany na podstawie:

  • Badania fizykalnego i objawów klinicznych

  • USG tarczycy – pokazuje nieregularny, naciekający guz

  • Biopsji cienkoigłowej (BAC) – często wymaga potwierdzenia badaniem histopatologicznym

  • Tomografii komputerowej (TK) i rezonansu magnetycznego (MRI) – do oceny rozprzestrzenienia guza

  • Badania PET-CT – do wykrycia ewentualnych przerzutów

Leczenie i rokowanie

Rak anaplastyczny tarczycy jest bardzo oporny na standardowe metody leczenia, dlatego terapia wymaga agresywnego podejścia.

Opcje leczenia:

  • Operacja chirurgiczna – jeśli nowotwór nie nacieka sąsiednich struktur, można próbować resekcji, ale w większości przypadków guz jest nieresekcyjny.

  • Radioterapia i chemioterapia – stosowane głównie paliatywnie, mogą nieznacznie przedłużyć życie.

  • Immunoterapia i terapie celowane – w niektórych przypadkach stosuje się nowoczesne leki celowane, np. inhibitory BRAF (dabrafenib + trametynib) u pacjentów z mutacją BRAF V600E.

  • Tracheostomia – może być konieczna w przypadku silnej duszności z powodu ucisku na drogi oddechowe.

Rokowanie

Rokowanie w raku anaplastycznym tarczycy jest bardzo złe – średni czas przeżycia po diagnozie wynosi od kilku miesięcy do około roku. Przerzuty do płuc, kości czy mózgu pojawiają się bardzo szybko, co sprawia, że leczenie często ma charakter paliatywny.

Podsumowanie

Rak anaplastyczny tarczycy to wyjątkowo agresywny nowotwór z bardzo złym rokowaniem. Szybka diagnoza i wdrożenie leczenia mogą nieznacznie wydłużyć życie, ale w większości przypadków choroba postępuje bardzo dynamicznie. Ze względu na trudności w terapii trwają intensywne badania nad nowymi metodami leczenia, w tym terapiami celowanymi i immunoterapią.